Бичлэг тандагчЭэлжит хичээлийн хөтөлбөр1
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөр
Батлав................................................./Я.Отгонбат/
Хичээлийн дугаар | № 2 |
Заах анги : | 11г анги |
Он,сар ,өдөр | 2011.02.16 |
1.Хичээлийн нэгж сэдэв : Хичээлийн ээлжит сэдэв: | “Үгийн сангийн найруулга” “Үгийн найруулгын хэрэглээ”/шинэүг,хуучин үгийн найруулгын үүрэг/
|
2.Хичээлийн зорилго : | Сурагчдад үгийн сангийн үгсийг зөв ялган таних , үгийн найруулгын үүрэг,ангилалыг мэдэх ,үгийг найруулгад зөв оновчтой хэрэглэх зэрэг чадвар төлөвшүүлэх. |
3.Хичээлийн зорилт: |
|
4.Хичээлийн хэлбэр : | Зорилгоо хэрэгжүүлэх хэлбэр: 1.Шинэ мэдлэг олгох 2.Бататгах Зохион байгуулалтын хэлбэр 1.Онолын лекц хэлбэр 2.Асуулт хариулт 3.Анги нийтээр ажиллах
|
5.Арга технологи /хэрэглэх ерөнхий ,тодорхой аргуудын нэр/ |
1.Тайлбарлан таниулах 2. Тайлбартай дасгал 3.Бөмбөг шилжүүлэх |
6.Сургалтын материаллаг орчин ,хэрэглэгдэхүүн |
|
7. Хичээлийн бүтэц ,хугацааны төлөвлөлт : | 1. Сэргээн санах үе 3 мин 2. Шинэ мэдээлэл авах үе 25 мин 3. Бие дааж өөрийгөө хөгжүүлэх үе 5 мин 4. Харилцан мэдээлэл солилцох үе 5 мин 5. Даалгавар 2 мин |
9. Хичээлийн үйл явц:
Хичээлийн бүтэц ,элемент
|
Багшийн үйл ажиллагаа |
Хугацаа минутаар |
Сурагчийн үйл ажиллагаа |
Сэргээн санах үе | -Багш сурагчидтай мэндлэн гэрийн даалгавраа шалгана. Багш сурагчдын эхийг уншуулж , эхээс олсон шинэ, хуучин үгийг тайлбарлуулна.
|
3 мин | -Сурагчид багштай мэндлэн гэрийн даалгавраа шалгуулна. -Сурагчид гэрт хийсэн даалгавраа багшид тайлбарлаж өгнө. Эхээс шинэ ,хуучин үгийг олж ялган бичиж тайлбарлаж өгнө.
|
Шинэ мэдээлэл авах үе |
Багш үзүүлэн ашиглан сурагчдаас асуулт асууж хариулт авах маягаар хичээлээ заана. 1.Үг хэллэгийг найруулгын үүргээр нь :Дээд өнгө аястай,доод өнгө аястай гэж хоёр ангилна. Асуулт1.Дээд өнгө аястай үг хэллэгт ямар үгс ордог вэ? Доод өнгө аястай үг хэллэгт ямар үг хэллэг ордог вэ? Багш сурагчдын хариултыг сонсоод зөв ойлголтыг хэлж бичүүлнэ. 2.Үгийн сангийн найруулгаас өнөөдөр хуучин үг,шинэ үг хэллэгийн найруулгын үүргийг авч үзнэ. Багш хуучин шинэ үгийн тодорхойлолт ,ангилал,хэрэглээ,найруулгын үүрэг зэргийг сурагчдаас асуулт асууж хариулт авах ,хариултыг бататгах маягаар онолын мэдлэг олгоно.
|
25 мин |
Сурагчид багшийн асуусан асуултанд гараа өргөн оновчтой хариулна .
Багшийн үзүүлэн таниулах материал ,ярьсан ярианаас дэвтэртээ тэмдэглэн авна.
-Сурагчид багштай харилцан ярилцаж санал бодолоо солилцоно. |
Бие дааж өөрийгөө хөгжүүлэх үе | Багш урьдчилан бэлтгэсэн эхийг сурагчдад тараан өгч ажлуулна. Даалгавар : Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос 87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн: “Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв. Үнсээр хийсгэн олдов-гал голомтыг минь таслан алдав Намбага-айраг цэгээ зэргийг агуулдаг мод ,арьс зэргээр хийсэн суулга мэт сав Хэт-цахиж гал гарах хэрэгсэл
|
5 мин |
Сурагчид бие дааж багшийн өгсөн эх дээр ажилна. -Эхээ ажилж дуусаад гараа өргөн утга санаа, хуучин үгийн утгыг багшид болон бусдадаа тайлбарлаж өгнө. |
Харилцан мэдээлэл солилцох үе
| Багш сурагчдаас 3-4 сурагч сонгон босгож эхийн утга санаа ,хуучин үг хэллэгийн утга санааг тайлбарлуулна. Эхэд байх үгсийг тайлбарлаж өгнө. -Багш урьдчилан бэлтгэсэн асуулт ,үгсийг бөмбөг шилжүүлэх аргаар сурагчдаас асууж харилцан мэдээлэл солилцоно.
|
5 мин | Сурагчид багшийн болон бусад сурагчдын эхэд байх хуучин үг хэллэгийг тайлбарласныг сонсон дэвтэртээ тэмдэглэн авна.
Бөмбөг шилжүүлэх аргаар асуусан асуултанд сурагчид маш хурдан бодож оновчтой хариулна. |
Гэрийн даалгавар | Багш гэрт 50 үгтэй хуучин үг хэллэг, шинэ үг хэллэгийн ,толь хийж ирэх даалгавар өгнө. |
2 мин | Сурагчид даалгаврыг дэвтэртээ тэмдэглэн аваад гэртээ хийж гүйцэтгэнэ. |
Хичээлийн хэрэглэгдэхүүн
Үзүүлэн таниулах материалууд
Үг хэллэгийг найруулгын үүргээр нь :
1.Дээд өнгө аястай.
2.Доод өнгө аястай
гэж хоёр ангилна
Орчин цагийн ярианы хэлэнд хэрэглэхээ болиод тухайн ард түмэн нь бараг ойлгохгүй болсон тийм үг хэллэгийг хуучирсан үг гэнэ.
Үг хуучрахдаа тэр үгийг илтгэн байгаа бүх утгаа хадгалж байна уу эсвэл хагасыг нь хадгалж байна уу гэдгээс шалтгаалан:
1.Үгийн хуучрал
Мутар-гар
Мэлмий-нүд
Сонор -чих
2. Утгын хуучрал гэж 2 анлна.
Хэрэг шийтгэх,годил
Үг яагаад хуучирдаг вэ?
1. Тухайн үгийг илтгэж байсан юм нь үгүй болсноос тэрхүү үгийг хэрэглэхээ больдог.Үүнд тухайн эд юмс ,үзэгдлийн хуучирсантай холбоотой.
Жишээ нь:Нум сум хуяг дуулга байлдаанд хэрэглэхгүй болохоор:
халхавч нум,занга нум,дэлгэмэл хуяг , сөхмөл хуяг зэрэг үгийг хэрэглэхээ болив.
2. Тухайн нэгэн шалтгаанаар ижил буюу ойролцоо үгэндээ шахагдан хэрэгцээнээс гардаг.Жишээ нь :
Агсан авах-хүүтэй зээл авах
Годилдох-нум сум харвах
Саатах-суух
Залрах –явах
Хуучирсан үг хэллэгийн найруулгын үүрэг
1.Түүхийн юм үзэгдлийг заан нэрлэхийн зэрэгцээгээр өнгөрсөн үеийн ерөнхий амьсгал,дэвсгэр хөг оруулах үүргээр хэрэглэнэ.
Жишээ нь :Б.Ринчен “Цогт тайж” зохиолдоо
“Их цэргийн хүрээнд амьд хүн үзэгдэхгүй болжээ.Гал түүдэг үзэгдэхгүй боловҮхэгсэдийн хүүр цэргийн хүрээний олон гэр цачрын энд атиран хэвтэж байна.Үхсэн цэргийн ёдор босгож ,өвч хуяг зэвсэгтэй хэвээр нь арангалж оршуулсан нь цувран өндөрлөж үзэгдэнэ.Нэг арангын дэргэд зүхэл босгожээ...” гэж бичсэн байна.
Цачир-хуарагнан буусан цэргийн дугуй асар
Аранга-адууг битүү өвчөөд арьсыг нь хатаасан мануухай
Зүхэл-хараал зүхлийн муу юм оруулж байхаар босгосон
2.Уран зохиолын баатрын хэл ярианы онцлогийг гарган,уг баатрын тухай төсөөлөл бий болгохын тулд ,үг ярианд нь тэр үеийн үг хэллэгийг хэрэглэдэг.
Жишээ нь: Х түц хамтлагийн “Сэргээш 3” бүтээлээс харж болно.
3.Үг ярианд сүрлэг ёсорхуу ,ойр зуурын ярианаас эрс ялгаатай бичиг судрын уур амьсгал оруулах зорилгоор хэрэглэж болдог.Жишээ нь:
“Тэндээс шидэт хүүрийг аваад явахад тэр хүүр өгүүлрүүн: Эс бөгөөс чи нэг хууль өгүүл.Эс бөгөөс би нэг хууль өгүүлсүгэй.Чи өгүүлэх бөгөөс тэргүүнээ дохитугай.Намайг өгүүл гэх бөгөөс тэргүүнээ гэгтүгэй/гэгэх-толгойгоо өчүүхэн дохих/”/Шидэт хүүрийн үлгэрээс/
4.Найруулгад егөөдлийн шог хошин аяс оруулах ,ёжилсон санаа илэрхийлэх зорилгоор хэрэглэх ёс бий.В.Гюго “Парисын дарь эхийн сүм”-д Гренгуарын дүрийг тодотгоход энэ аргыг их хэрэглэсэн.
5.Албан бичиг ,ажил хэргийн зарим баримт бичиг зэрэгт хуучирсан үг хэллэг уламжлалын байдалтайгаар үлдсэн нь хааяа үзэгдэнэ.
Шинэ үг хэллэг
Ярианы буюу бичгийн хэлэнд урьд өмнө байгаагүй шинээр бий болсон үг хэллэгийг шинэ үг гэнэ.
- Үгийн сангийн шинэтгэл:
Гар утас ,үл хөдлөх хөрөнгө.
- Утгын шинэтгэл : газардах
- Хэллэгийн шинэтгэл:
Газарт орох,гол гаргах
Шинэ үг хэллэгийг дотор нь :
- Нэр томъёоны /цахим,цомог/
- Яруу найруулгын шинэ үг хэллэг гэж хоёр хувааж болдог.
Монгол хэлэнд шинэ үг үүсэх хэд хэдэн арга байдаг.
1.Нийгмийн ба хүмүүсийн амьдралд бий болж байгаа шинэ юм, үзэгдэл, чанарыг дагаж ,түүнийг нэрлэсэн үг үүсдэг.Жишээ нь:замын бөглөө,ургацын далай,мал бэлтгэл
2.Хуучин байсан юм үзэгдлийг өөр үгээр нэрлэн байсан үгийн утгын хүрээг тэлэх журмаар шинэ үг үүсдэг.Жишээ нь :сурагч ,эмч,үзэсгэлэн
3.Орчуулгын практикаас шинэ үг үүсэх удаа бий.Жишээ нь :Х.Пэрлээ “Конек горбунок” гэсэн үгийг “Бөгтрөгтэй морьхон” гэж нэр үгэнд тэмдэг нэрд залгадаг дагавар залгаж “морьхон” гэсэн шинэ нэр үүсгэжээ.
4.Үгийн үндсэнд үг бүтээх дагавар залгаж шинэ үг бүтээх нь цөөнгүй.Жишээ нь :үдэш-лэг,тамир-чин, сурвалжил-гч
5.Хоёр өөр үндэс бүхий үгийг холбон хэрэглэж шинэ үг болгосон нь цөөнгүй.Жишээ нь :
Гал хамгаалагч,чөлөөт шүлэг
6.Гадаад үгийг оруулан монгол хэлэнд ормол үг хэллэг бий болгодог.Жишээ нь :Академи,ресторан,комисс
Тэрхүү ормол үгэндээ янз бүрийн бүтээвэр залгаж үгийн сангийн хувьд улам идэвхжүүлжхэрэглэдэг.Жишээ нь:
академи-академич, коллеги-коллегийнхан
7.Нутгийн аялгууны хэлийг бичиг зохиолын хэлэнд авч хэрэглээд шинэ үг үүсгэдэг.Жишээ нь :1960-аад оны үеэс заядуулах гэж буриад аялгууны үгийг монголын бичиг зохиолын хэлэнд авч хэрэглэсэн.
8.Үг хураангуйлан шинэ үг бүтээж байна.Жишээ нь : Нягтлан бодогч ня-бо, Нэгдсэн үндэсний байгууллага-НҮБ
Хүний амьдрал ахуй ,шинжлэх ухаан, техник,нийгэм ,улс төрийн амьдралд шинэ шинэ үйл явдал ,үзэгдэл,юмс байнга бий болох учраас аль ч найруулга, яриа бичгийн хэлэнд шинэ үг хэллэг бий болж байна.
Жишээ нь :хөрөнгө оруулалт,зах зээл
Шинэ хэлц үг, этгээд үг үүсч байгаа нь:
бялуу хуваах,бүсээ чангалах,лааз өшиглөх гэх мэт.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ?
“Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
Үнсээр хийсгэн олдов-гал голомтыг минь таслан алдав
Намбага-айраг цэгээ зэргийг агуулдаг мод ,арьс зэргээр хийсэн суулга мэт сав
Хэт-цахиж гал гарах хэрэгсэл
3.Бөмбөг шилжүүлэх арга
Шинэ үг, хуучин үгийн утгыг тайлья.
Асуултууд
1.Сүегэр үг-соён сурган хэлэх сургаал үг
2.гол гаргах- бусдын юмыг аваад буцааж өгөхгүй байх
3.тархи угаах-нийгмийн сэтгэл зүй олон нийтийн санаа бодолд бодлоготойгоор нөлөөлөх
4.дугуй ширээ-зөрчилдөөнийг эе эвээр шиидэх
5.шаавай-идэр сайхан,ганган дэгжин
6.чойчгор-гадагшаа майга, сариу болох
7,цэжмэг-ан амьтны арьсаар хийсэн олбог
8,тунгуур-эм хэмжих,бяцхан халбага
9.муутуу-олсоор хийсэн цаас
10.зувцаа-үстэй дээл/нэхий,үзүүрсгээр доторлосон/
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
2.Дараах эхийг уншаад хуучин үг хэллэгийг нь тайлбарлан ,эхийн утга санааг ярина уу ? “Монголын нууц товчоо”зохиолоос
87.Нэгжүүлийг одсоны хойно Сорхон шар өгүүлрүүн:
“Намайг үнсээр хийсгэж алдав.Эдүгээ эхээ, дүү нараа эрэн од” хэмээж, ам цагаан эрмэг хулагчныг унуулж,тэлээ хурга болгож ,хөхүүр намбага засч ,эмээл, хэт үл өгөн, нум хоёр сум өгөв.Төдий засч илээв.
Ээлжит хичээлийн хөтөлбөр
Батлав.Клиник профессор ................................................/Я.Отгонбат/
Дадлага удирдсан багш ..................................................../Ц.Нямсүрэн/
Хичээлийн дугаар | № 5 |
Заах анги : | 11г анги |
Он,сар ,өдөр | 2011.02.16 |
1.Хичээлийн нэгж сэдэв : Хичээлийн ээлжит сэдэв: | “Тууж” Дармын Батбаяр“Цахилж яваа гөрөөс” |
2.Хичээлийн зорилго : | Суралцагчдад эхээс гол утга санааг ойлгох ,ойлгосноо зөв илэрхийлж ярих,нэгтгэн дүгнэх,задлан шинжлэх,сургамжтай талыг нь тусгаж авах зэрэг чадвар төлөвшүүлэх.. |
3.Хичээлийн зорилт: |
|
4.Хичээлийн хэлбэр : | Зорилгоо хэрэгжүүлэх хэлбэр: 1.Эхэд суурилан харилцан мэдээлэл солилцох 2.Чөлөөтэй үзэл бодлоо илэрхийлэх 3.Шинэ мэдлэг олгох Зохион байгуулалтын хэлбэр 1.Багаар ажиллах 2.Асуулт хариулт
|
5.Арга технологи /хэрэглэх ерөнхий ,тодорхой аргуудын нэр/ |
1.Анализат уншлага 2. Мэтгэлцээн 3.Зохион бичлэг 4.Асуулт хариулт 5.Сэдэвчилсэн зураг зурж санаа илэрхийлэх. |
6.Сургалтын материаллаг орчин ,хэрэглэгдэхүүн |
|
7. Хичээлийн бүтэц ,хугацааны төлөвлөлт : | 1.Сэргээн санах үе 3 мин 2.Шинэ мэдээлэл авах үе 30 мин 3.Бие дааж өөрийгөө хөгжүүлэх үе 10 мин 4.Харилцан мэдээлэл солилцох 15мин 5.Бүтээлч үйлийн орчин бүрдүүлэх үе 20 мин 6.Даалгавар 2 мин
|
9. Хичээлийн үйл явц:
Хичээлийн бүтэц ,элемент
|
Багшийн үйл ажиллагаа |
Хугацаа минутаар |
Сурагчийн үйл ажиллагаа |
Сэргээн санах үе | -Багш сурагчидтай мэндлэн сурагчдыг 1-4 хүртэл тоолуулан 4 багт хуваана. Дараа нь гэрийн даалгавраа шалгана. Багш сурагчдаас –Тууж гэж юу вэ ? гэж асууна.
|
3 мин |
-Сурагчид багштай мэндлэн багт хуваагдан байраа эзлэн суугаад гэрийн даалгавраа шалгуулна. -Сурагчид багшийн асуултанд гараа өргөн оновчтой хариулна.
|
-Шинэ мэдээлэл авах үе
|
Багш Д.Батбаярын “Цахилж яваа гөрөөс” зохиолыг уншиж тэмдэглэх заавар өгнө . Тэмдэглэхдээ дараах чиглэлийн дагуу тэмдэглэгээ хийнэ .Үүнд: 1.Зохиолын товч агуулга 2.Зохиолын дүрийн тухай 3.Товч дүгнэлт 4.Зохиолын уран сайхан 5.Зохиолын сургамжтай тал нь юу вэ?
|
30 мин |
Сурагчид зохиолыг бие дааж уншаад багшийн өгсөн чиглэлийн дагуу дэвтэртээ тэмдэглэл хийнэ.
-Зохиолын сургамжтай талыг өөрийн үгээрээ бичнэ.
|
-Бие дааж өөрийгөө хөгжүүлэх үе -Харилцан мэдээлэл солилцох | Багш зохиолын сургамжтай тал нь юу вэ? Гэсэн асуултыг сурагчдаас асууж хариулт авна. Багш багуудыг зохиолын гол дүр болох Дамба,Дэжид ,Тогоохүү нарт хуваагаад үлдсэн нэг багийг мэтгэлцээнийг удирдан явуулах багаар сонгоно. Зохиолын гол дүр Дамба ,Дэжид ,Тогоохүү нарын хэн нь хамгийн их буруутай вэ? Учир нь, ямар учраас , яагаад? Гэсэн асуултаар мэтгэлцээн явуулна .
|
25 мин |
-Сурагчид зохиолын сургамжтай талыг анги нийтээр ярилцаж санаа бодлоо солилцоно.
-Сурагчид мэтгэлцээнийг удирдан явуулж буй багийн зааврийн дагуу идэвхтэй оролцоно.
|
Бүтээлч үйлийн орчин бүрдүүлэх үе | Багш багуудад - Дэжид бүсгүйн цаашдын амьдралыг төсөөлөн ,бичил эх зохиож бичнэ үү? Гэсэн даалгавар өгнө. -Мөн “Цахилж яваа гөрөөс” зохиолын дагуу сэдэвчилсэн зураг зурж санаа илэрхийлэх даалгавар өгнө.
|
20 мин | Сурагчид багаараа хамтран багшийн өгсөн даалгаврыг бүтээлчээр хийж гүйцэтгэнэ. -Баг бүрээс нэг гишүүн гарч багийнхаа бичсэн бичил эхийг уншина. -Баг бүрээс нэг гишүүн гарч багийнхаа зурсан зургийг тайлбарлана.
|
Гэрийн даалгавар | П.Пүрэвсүрэнгийн “Их тээлийн даваа” зохиолыг уншиж ирэх даалгавар өгнө. |
2 мин | Сурагчид даалгаврыг дэвтэртээ тэмдэглэн аваад гэртээ хийж гүйцэтгэнэ. |
Сэтгэгдэл бичихСэтгэгдэл:
Зочин хэзээ бичсэн: 13:23, 2017-04-05 | |
Зочин хэзээ бичсэн: 14:29, 2013-09-30 | |
Зочин хэзээ бичсэн: 11:53, 2013-01-15 | |
Зочин хэзээ бичсэн: 20:52, 2012-11-03 | |
маш сайн хөдөлмөрлөдөг юм байна.
norov (зочин) хэзээ бичсэн: 15:09, 2012-03-24 | |
nansi хэзээ бичсэн: 23:36, 2012-01-02 | |
b.otgon хэзээ бичсэн: 11:39, 2011-03-22 | |
