Бичлэг тандагчСургуулийн 2009 оны "Хүрэл тулга" наадмын 1-ийн давааны шүлгүүдээс
Үнэн худал
Амьдралдаа чи дандаа онож явна гэвэл тэр чинь худлаа
Авъяас бүхэн чамд байдаг гэвэл тэр чинь худлаа
Инээсэн бүхэн чамд хайртай гэвэл тэр чинь худлаа
Итгэсэн бүхэн чинь итгэл даана гэвэл тэр чинь худлаа
Жаргал зовлон ээлжилдэг гэвэл тэр чинь үнэн
Жам ёсоор энэ хорвоогоос буцаад явах нь бас л үнэн
Энэ дэлхий бөөрөнхий гэвэл тэр чинь үнэн
Ээжий чинь чамд хайртай гэвэл тэр чинь гарцаагүй үнэн
Чи төрөх нь үнэн
Чи үхэх нь үнэн
Чи амьдралын салхийг сөрөх нь бас л үнэн
9б Лхам-очир
Бид нэг ангийнхан
Бид нэг л цагт цуглаж
Бичиж, бодож, уншдаг.
Нэг л багшаар заалгаж
Нэг л ирээдүй рүү алхана.
Ирээдүй рүү очих автобусны
Жолооч нь багш минь байдаг.
Их эмч, эрдэмтэн, ерөнхийлөгч
Зохиолч, дуучин бид
Нэгэн ангид мөр зэрэгцэж
Нэг л зүгт хамтдаа тэмүүлдэг 10б Өөжин
Тэмүүжин
Уудам тал нутагт монголд
Угсаа залгамжлагч хүү төрсөн юм.
Зүүн гартаа нөж атгасан
Зөн билэгт хүү төрсөн юм.
Томоогүй бага насанд нь гай зовлон түүнийг
Тойрч өнгөрөөгүй дайрч өнгөрсөн юм.
Хан хорвоогийн түшиг хайрт эцэг нь
Хорон санаа өвөрлөсөн харь нутгийн өстөнд хороогдоход
Эх нутгаа булаалган элгэн садандаа хаягджээ.
Атагхан зүрхийг нь илд хэмээвээс
Өш хонзонгийн билүүрээр хурцалж
Уран ухаан хатан зоригоо хамтатган
Хамаг монголын хаан хэмээгдэж
Дэлхийн талыг эзэлж дайчин зоригоо бадруулахдаа
Ялалтын хар тугаа ямагт өндөрт өргөж
Ял гавъяа хоёроо хойч үедээ үлдээжээ.
11г Саран
Эх үрийн холбоо
Ачлалын хариуд тус нэхэлгүй
Алаг үрээ элгэндээ бүүвэйлсэн
Үрээ гэх сэтгэл таны зүрхэнд шингэж
Үрийн үрд та намайг хайрласан.
Сэтгэлийн тань сайхнаар
Итгэлийн тань гэрлээр
Үрээ гэсэн санаагаар тань
Үрийн үрд таныгаа л хайрлах болно.
Ижий таныхаа бүүвэйн дууг сонсож
Ээж таныхаа дулаахан өвөр дээр эрхэлж
Ижий таныхаа булбарай гараар тэврүүлэх
Ямар сайхан гээч ээжээ
Тэнгэр нурж тэнгис ширгэсэн ч
Та миний ээж
Газар хагарч ган болсон ч
Би таны охин хэвээрээ л байх болно.
Ээжээ би тандаа л хайртай.
8г Уламжаргал
Монгол эрчүүддээ
Уулсын торгон хярыг
Уртын дуугаараа цалгиах
Урам зориг төгс
Ухаант монголын эрс минь
Хийморын дарцган дээр чинь
Хэрээ баачихсан юм шиг
Хөгийн битгий аашил
Хөөрхийлөлтэй битгий царайл
Хар бараан амьдралыг
Халирч мятралгүй давдаг
Халуун зүрхнийхээ гүнд
Хайрын дээдийг хадгалдаг
Хөх монголын эрс минь
Хөмсгөөн битгий зангид
Хийморийн дарцган дээр чинь
Хэрээ хэзээ ч баахгүй ээ.
11в Золбаяр
Хайртдаа
Өөрийгөө магтсандаа бус
Өвчилсөн шархалсан
Өр зүрхний үгээ чамд хэлье
Зөрөөд өнгөрөх хэн нэгэн чамд дурласан байж болно
Зүсэрхэн бороотойд анх чамайг харсан байж болно
Зүгээ умартан сэтгэлээ өгсөн байж болно
Зүсэгдэх эрхгүй зүрх зөндөө шаналсан байж болно
Зөн совиндоо итгэж ганцхан чамтай л учирсан
Зүйл бүрийн цэцэгсийг өлмийд чинь дэлгэе
Зөөлөн ухаалаг харцнаас чинь дурлалын амтыг мэдэрдэг
Зугаагаа гаргах гэж чамайг би хүсээгүй
Зуурдын жаргалыг авах гэж чамайг би үгүйлээгүй
Зүрх сэтгэлээ би эзэнтэй байлгахын тулд
Зул шиг хайрын сэтгэлээр хайрлахыг хүснэм
Зурвас зурвасхан сэтгэлд минь шингэсэн мөрөө ..........
Зүрхэнд гэрэлтэх шүлгээ ганц чамд л илгээсэн
Зүгээр л байсан зүрх сэтгэлийн гүн утсыг чи хөнддөг.
11а Мөнхбаатар
Ирээд буцсан шувууд
Гүн нойрноос салж ядан сэрэхэд
Гагцхүү 8 цагт л амжих гэж сургууль гуугаа би гүйдэг.
Ганц хормын өмнө хоцрох шахан ороход
Гайгүй ээ багш ирээгүй байна гэж нөхөд минь намайг урамшуулдаг.
Алт шиг урсах хором бүхэн
Ангийн багшийн минь жинтэй үгс
Анд нөхдийн минь хөгжилтэй яриа
Амьсгаа даран чагнах завсарлагааны хонх
Энэ бүхэн миний алтан үеийн дурсамж
Дахиад ирэхгүй бидний үе
Ахиад цуглахгүй сургуулийн танхим
Даль жигүүрээ дэлгэхийг хүссэн
Алдрай насны жаргал дүүрэн мөчүүд
Ирээд буцдаг шувуудын цуваа шиг
Ийм л нас минь надаас холдон одлоо
Эргээд бодоход эрээнтэй бараантай ч
Энэ л насаа хэзээ ч мартахгүй ээ
Сэтгэлээс харвах хөнгөн гунигаа
Сүүлчийн хонхон дуутайгаа хамт
Сүр жавхлант ангийн андуудтайгаа
Сайхан бүхнийг мөнхлөн үлдээе.
Хайрт багш Энхцэцэг болон ангийн андууддаа зориулав.
11в Бямбамаа
Ээж минь
Энэ хорвоод ирэхэд түшиж авсан хүй ижий
Энхрий жаахан байхад өсгөж бойжуулсан ижий
Эгэл борхон амьдралаараа ухаан суулгасан ижий
Эрийн цээнд хүрэхэд өгсөн ижий
Эх орон
Азийн зүрхэнд гэрэлтсэн
Алтан Монголын хүү би
Атаат дайснаас эх орноо
Амиараа хайрлах хүү би
Би эх орноо
Бор зүрхнээсээ хайрлаж
Бусдын нутаг болгохгүйн төлөө
Бие сэтгэл итгэл хүчээ
Бүрэн төгс зориулах
Бурханаас зориулсан хүү билээ.
8г Даваа
Чамайг хүлээнэ
Сэм сэмхэн алхаатай
Сэргэлэн жаахан хайрт минь
Сонгодог бүтээл урлагийн гайхамшиг бол
Саруулхан чи минь миний гайхамшиг
Чамайгаа бодон суухдаа би
Чангаас чанга тэвэрмээр санагдана.
Чин сэтгэлээ чамдаа илчлээд
Чамтайгаа хамт байхсан.
Дэргэд минь байгаасай гэж
Дэндүү ихээр мөрөөдөх юм.
Санаад ч ирэхгүй чамайгаа
Сэтгэлдээ л хайрлая даа.
Хайртай гэж хэлэхийг чинь хүлээнэ
Халуухан гараас минь атгахыг чинь хүлээнэ.
Хацар дээр минь үнсэхийг чинь хүлээнэ
Хэнээс ч илүү намайг хайрлахыг чинь хүлээнэ
10а Нямсүрэн
Тангарагла
Хайрт минь чи надад тангарагла
Хайр дурлалаа сэвтээхгүй гэж тангарагла
Хүний хүнд дурлахгүй гэж тангарагла
Хонгор намайгаа гомдоохгүй гэж тангарагла
Сүслэн зүрхнийхээ гүнд намайг хайрлана гэж амла
Сүү шиг цагаан сэтгэлээ надад л зориулна гэж амла
Торомгор алаг нүднээс минь нулимс унагаахгүй гэж амла
Товчлоогүй энгэрийн зах руу харахгүй гэж амла
Өнгө мөнгөнд шунахгүй гэж амла
Өрөөл бусдад татагдахгүй гэж амла
Өөдөсхөн биеэ бузарлахгүй гэж амла
Өчүүхэн намайгаа гомдоохгүй гэж амла
Сэтгэлдээ мөнхөлж зүрхэндээ үлдээнэ гэж амла
Чанга хатуу үгээр зовоохгүй гэж амла
Үлэмжхэн энэ хорвоод ганцхан минийх л гэж амла
Үүрээр буусан шүүдрийн тоогоор хайртай гэж амла
Шунаг сэтгэлтэй болохгүй гэж тангарагла
Шалиг нэгнийг дагахгүй гэж тангарагла
Шинэхэн хайртай учирахгүй гэж тангарагла
Шударга зангаа хаяхгүй гэж тангарагла
Хайрт минь чи надад тангарагла
10б Мөнгөнцэцэг
Анд найздаа
Хайрт анд минь
Чамдаа ямар их дасах вэ?
Хамтдаа өнгөрүүлсэн хором бүр
Одоо санахад сайхан байж дээ
Хамтдаа хичнээн хувцас угааснаа
Эргэн санахад зуурдын ч юм шиг
Энэ бүхнийг дурсахад
Энэ хөдөлгүүр минь эвлэрчих гээд байхийн
Чи минь үргэлж дуусч
Харин би үргэлж хэвээрээ
Одоо би шинэ найзаа хүлээж авъя даа
Баяртай найзаа
Анд найз угаалгын нунтагдаа дурсгав.
9в С.Энхжин
Архи
Архи гэж юу вэ?
Архи идээний дээж гэсэн нэрээр чул барьсан хорт ундаа
Архи ажилгүйдэл атаа хорсолын бэлгэ тэмдэг
Одоо үед архийг жигшин зэвүүцсэн хүмүүс
Архи гэгч хорт ундааг хэн бүтээсэн юм бэ?
Тэр хүнийг тэнгэр ниргэг
Эрт дээр үеийн Монгол ард түмний
Цагаан сүүний шимээр бүтсэн ариун ундаа билээ.
Хүмүүс минь архи бол хэрэглээ
Хэрэглээг өдөр тутам хэрэглэнэ гэдэг зохисгүй.
8г Мөнхжаргал
Баян ба ядуугийн араншин
Хүн энэ дэлхий дээр дээлтэй төрсөн юм уу?
Нүцгэн төрсөн юм уу?
Нэгнээ дооглох гэж гарсан юм уу?
Эсвэл дэглэх гэж төрсөн юм уу?
Энэ хорвоо чинь ер нь яачихсан хорвоо вэ?
Баян нь амьдраад ядуу нь үхэх ёстой гэж үү?
Баян хүн л байхаар бардам байх ёстой гэж үү?
Ядуу хүн байхаар яртай хулгайч байх ёстой гэж үү?
Хүн та төрөх дөө адил нүцгэн төрчихөөд
Ядуугаа бүү доромжил ялгаж бүү харьц
9д Тэмүүлэн
Хүнийг би юутай төсөөлөх вэ?
Хүнийг би юутай төсөөлөх вэ?
Хүнийг би эргэх дэлхийгээр төсөөлж чадна.
Хүнийг би хөвөн аялах үүлсээр төсөөлж чадна.
Хүнийг би эхийн цагаан сүүгээр төсөөлж чадна.
Хүнийг би эргэх дэлхийгээр төсөөлвөл
Хүн өөрөө эх дэлхийн эзэн нь болно.
Хүнийг би цагаан сүүгээр төсөөлвөл
Хүн цагаахан сэтгэлээр хорвоод аялаж болно.
Хүнийг би босоо бичгээр төсөөлвөл
Хүн үүрдийн үүрд босоо хий морилог байх болно.
Хүнийг би эхийн элбэрэлт цагаахан сүүгээр төсөөлвөл
Хүн гэдэг хайр элбэрлийн бурхан нь болно.
8г М.Насантогтох
Миний дүү
Танан цагаан цасан ширхэг будрах өвлийн нэгэн шөнө
Тоонон дээр үүрийн цолмон гэрлээ түгээх тэр мөчид
Танхил эрх эгчээ 12 жил гарцаардуулсны эцэст
Тал саран хөх тамгатай миний дүү мэндэлсэн
Тэнгэрийн элч газарт заларав уу гэлтэй
Тэнэгхэн эгчийгээ томоожуулж мэндэлсэн
Таны мэдэн уйлан дуугарсан миний дүү
Өнөөдөр бидний нэгэн тохиолт өдөр
Өөдөсхөн балчир дүүгийн минь төрсөн өдөр
Өнө их жаргалаар бялхсан 5 насны баярт
Эгч нь чинийхээ түшиг тулгуур нь
Ирээдүй өөд мацахад туслах хүч нь байх болно.
Газар дээр ганц дүүгийнхээ төрсөн өдөрт зориулав.
11в Н.Энх-Отгон
Мөнгө
Мөнгө цагааныг харуулдаг нүгэлтэн
Мөнгө цадсаныг хоосруулдаг нүгэлтэн
Мөнгө алдрыг алгаддаг нүгэлтэн
Мөнгө амьдралыг авсалдаг нүгэлтэн
Мөнгө сэргэлэнг сэгсэрдэг нүгэлтэн
Мөнгө түшмэлийг түгээдэг нүгэлтэн
Мөнгө төрөхгүйг төхүүлдэг нүгэлтэн
Мөнгө үнэнийг үгүйрүүлдэг нүгэлтэн
Мөнгө удмыг үргүйрүүлдэг нүгэлтэн
Мөнгө арга билгийн буянтан
Мөнгө авъяас чадварын буянтан
Мөнгө хүч чадлын буянтан
Мөнгө хүнлэг сэтгэлийн буянтан
Мөнгө хөгжил дэвшлийн буянтан
Мөнгө хүсэл мөрөөдлийн буянтан
Мөнгө тэсвэр хатуужлийн буянтан
Мөнгө тэмцэл ялалтын буянтан
Мөнгө эцэс төгсгөлгүй буянтан
Мөнгө эргэх орчлонгийн буянтан
11в Ц.Баасанжаргал
Аав уул
Наранд өргөж хүргэсэн сүрлэг уул
Нарны доор орших хүчит уул
Намрын бороонд норгоогүй нөмөр уул
Найланхай аашаараа намайг уяраасан зоргоороо уул
Үгс нь ширүүн ч ухаан нь зөөлөн амгалан уул
Үс нь буурал болсон ч намайг хүлээх сүрлэг уул
Ухаалаг үгсээ надад үлдээсэн амгалан уул
Хүний дээд эрийн тэнгэр та бидний аав билээ.
Ухаалаг гэвэл аавыгаа хэлнэ би
Уужим гэвэл аавыгаа хэлнэ би
Зоригтой гэвэл аавыгаа хэлнэ би
Амгалан гэвэл аавыгаа хэлнэ би. 8б ангийн сурагч Амаржаргал
Миний нутаг миний монгол
Миний нутаг эх газрын чулуугаараа дэлхийд омгорхдог
Миний Монголын шороог атгаад үнэрлэхэд сэтгэл огшдог
Миний нутгийн хаднаас Намжилын охин төрсөн юм.
Намжилын охины аялгуунд
Дэлхий чигээрээ уярсан юм.
Миний нутгаас дэлхий эхэлсэн юм.
Миний Монголоос дэлхий эхэлсэн юм.
Чингисийн үед монголчууд шударга явсан юм.
Чиний үед монголчууд шударга дүр эсгэгчид болж
Дүр эсгэгчидийн цаана монгол байгаагаа умартаж
Монголчууд өнөөдөр мунхагууд болжээ.
Харин мунхагууд өнөөдөр Монголчууд болжээ.
11в Г.Бат-Эрдэнэ
Хагацал
Үүлэн чөлөөний наран хийморь өөд гийхэд
Үйлийн үртэй тавиландаа гоморхож угтана би
Үргэлжийн мөнхөд үхэлтэй өрсөлдөж амьдрахдаа
Өөрийн эрхгүй тэнгэрт дэвших гэж ялагдана би
Бодлын дунд цуглах бүдэгхэн бараан толбо нь
Борооны дараах мөөг шиг гэнэт халих юм
Борхон зүрхээрээ яарах тэр л мөнхийн учралд
Бурхан эцэгтэйгээ би таарах болов уу яах бол
Итгэл сэтгэлээр амьдарсан тэр л он жилүүддээ
Ирээдүйн найз чамайгаа тосож алхсан юмсан
Ирэх ёстой газраа сүүлчийн мөрөө үлдээсэн минь
Ирмэгч чулуунд сийлсэн эгэл амьдралын минь түүх байж.
10а Халиунаа
Зочин хэзээ бичсэн: 19:14, 2012-01-01 | |
